1 sierpnia w Częstochowie obchodzono 80. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego. O godz. 17 dla upamiętnienia godziny "W" zawyły syreny alarmowe. Następnie odbyła się oficjalna, miejska uroczystość.
Częstochowskie obchody 80. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego zaczęły się mszą w kościele pw. Najświętszego Imienia Maryi. Następnie przeniosły się przed Grób Nieznanego Żołnierza w alei Sienkiewicza. Tam miała miejsce oficjalna uroczystość organizowana przez lokalny oddział Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Urząd Miasta.
Przed Grób Nieznanego Żołnierza przyszli przedstawiciele miejskiego samorządu – zastępca prezydenta Częstochowy Ryszard Stefaniak oraz przewodniczący Rady Miasta Łukasz Banaś. Byli radni, parlamentarzyści, przedstawiciele innych szczebli samorządu, środowiska kombatanckie, harcerze. Swoje reprezentacje miały formacje mundurowe, organizacje społeczne, stowarzyszenia.
Minutą ciszy uczczono pamięć powstańców oraz cywilnych ofiar zrywu z 1944 roku. Liczne delegacje rozmaitych środowisk na Grobie Nieznanego Żołnierza złożyły kwiaty i zapaliły znicze. Dzięki przemówieniom gości można było przypomnieć sobie m.in. fakt, że po upadku powstania to właśnie Częstochowa przejęła rolę stolicy niezwykłego w skali europejskiej bytu – Polski Podziemnej, państwa działającego mimo niemieckiej, hitlerowskiej okupacji.
Krwawo stłumione przez Niemców powstanie warszawskie było największą operacją prowadzoną przez zbrojne podziemie w okupowanej Europie. Wybuchło 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17.00 na rozkaz Komendanta Głównego AK gen. Tadeusza ,,Bora” Komorowskiego. Trwało 63 dni. Zginęło w nim 18 tys. powstańców, 25 tys. odniosło rany. Los cywilów był jeszcze bardziej tragiczny – zginęło ich ok. 180 tys.
Wiele wysiedlonych po powstaniu warszawianek i warszawiaków trafiło do Częstochowy – a tutejsza ludność udzieliła im ogromnej pomocy, otaczając ich opieką, goszcząc ich w mieszkaniach prywatnych, komunalnych, domach zakonnych. Działało tu biuro dla ewakuowanych; pomoc niósł im też tutejszy Polski Komitet Opiekuńczy. Schronienie znaleźli tu wybitni warszawiacy, literaci i artyści jak Tadeusz Różewicz, Marek Hłasko, Zofia Kossak-Szczucka czy Zofia Trzcińska-Kamińska, także ludzie nauki – jak profesorowie Roman Pollak i Tadeusz Woyno, którzy uruchomili tu konspiracyjny uniwersytet.
Przez cztery miesiące, w okresie od października 1944 r. do stycznia 1945 r., Częstochowa była kwaterą sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej i to w naszym mieście – w domu przy ul. 7 Kamienic – mieściła się tajna siedziba gen. Leopolda Okulickiego „Niedźwiadka”.
Wydarzenia towarzyszące rocznicy organizuje w sierpniu w Częstochowie katowicki IPN. I tak 8 sierpnia o godz. 18 w Przystanku Historia odbędzie się projekcja dokumentu ,,Wiara 44” o życiu religijnym w powstańczej Warszawie. 20 sierpnia z kolei – także w Przystanku Historia – znakomity historyk Mariusz Grzyb z Muzeum Częstochowskiego opowie o ryzykownych misjach lotniczych zachodnich aliantów usiłujących nieść pomoc walczącej stolicy…
fot. Łukasz Kolewiński/UM
